Bạn đã bao giờ trải qua cảm giác ngứa ngáy, sưng tấy khó chịu sau khi bị một loại côn trùng nào đó “ghé thăm”? Đây là một trải nghiệm không hề dễ chịu và khá phổ biến. Nhưng bạn có biết tại sao những vết cắn, đốt nhỏ bé từ côn trùng lại có thể gây ra những phản ứng dữ dội như vậy không? Hãy cùng tìm hiểu sâu hơn về cơ chế đằng sau hiện tượng côn trùng dị ứng và cách để bảo vệ bản thân một cách hiệu quả.
Côn trùng gây dị ứng, mang lại cảm giác vô cùng khó chịu
1. “Thủ phạm” gây dị ứng và cơ chế hoạt động
Khi một con côn trùng cắn hoặc đốt, chúng thường tiêm vào da chúng ta nọc độc hoặc tiết ra các chất lạ. Đối với hầu hết mọi người, phản ứng chỉ dừng lại ở mức độ nhẹ như đau, tấy đỏ, ngứa và sưng nhẹ tại chỗ. Tuy nhiên, ở một số người có cơ địa nhạy cảm, hệ miễn dịch lại phản ứng một cách thái quá.
Hệ miễn dịch của chúng ta nhận diện các protein lạ trong nọc độc của côn trùng là “kẻ xâm lược” có hại. Để chống lại mối đe dọa này, cơ thể sẽ sản sinh ra một lượng lớn kháng thể có tên là IgE. Các kháng thể này kích hoạt việc giải phóng hàng loạt các hóa chất trung gian, đặc biệt là histamin, vào máu. Chính histamin là “thủ phạm” chính gây ra các triệu chứng dị ứng mà chúng ta gặp phải như ngứa, nổi mề đay, sưng tấy và các phản ứng viêm khác.
Những người có cơ địa nhạy cảm rất dễ bị dị ứng
Ở Việt Nam, một số loại côn trùng phổ biến thường gây dị ứng bao gồm ong vò vẽ, ong bắp cày, kiến lửa, kiến ba khoang, ruồi trâu, bọ chét và cả muỗi.
2. Nhận biết các mức độ dị ứng côn trùng
Phản ứng dị ứng do côn trùng gây ra có thể biểu hiện ở nhiều mức độ khác nhau, từ nhẹ đến nghiêm trọng, thậm chí đe dọa đến tính mạng.
- Phản ứng nhẹ tại chỗ: Đây là trường hợp phổ biến nhất, với các triệu chứng xuất hiện ngay tại vị trí bị đốt như một vết nhỏ giống mụn, đau rát, sưng nhẹ và ngứa.
- Phản ứng tại chỗ lan rộng: Vùng sưng tấy có thể lan rộng hơn 10cm quanh vết đốt và kéo dài trong vài ngày.
- Phản ứng toàn thân (sốc phản vệ): Đây là tình trạng dị ứng nghiêm trọng nhất và cần được cấp cứu y tế ngay lập tức. Các triệu chứng có thể bao gồm: Khó thở, thở khò khè, phát ban, ngứa ngáy lan rộng khắp cơ thể, sưng phù mặt, cổ họng, miệng hoặc lưỡi.
Côn trùng gây ngứa ngáy, phát ban thậm chí sưng tấy cơ thể
3. Cách xử lý và phòng ngừa hiệu quả
Việc xử lý đúng cách và kịp thời có thể giúp giảm thiểu sự khó chịu và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Bạn nhanh chóng ra khỏi khu vực có côn trùng, rửa sạch vùng bị bằng xà phòng và nước, chườm lạnh bằng túi đá trong khoảng 10 phút để giảm sưng và đau. Sau đó, bạn sử dụng các loại kem bôi ngoài da chứa hydrocortisone hoặc calamine để làm dịu cơn ngứa.
Hiểu rõ về dị ứng côn trùng không chỉ giúp bạn xử lý tốt hơn khi không may bị đốt mà còn trang bị cho bạn kiến thức cần thiết để chủ động phòng tránh, bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình.
